Rủi Ro Về Thuế Trong Giao Dịch Liên Kết

“Với nhu cầu mở rộng phạm vi hoạt động tại nhiều lĩnh vực cũng như tại nhiều quốc gia khác nhau, các doanh nghiệp đang ngày càng mở rộng, phát triển mạng lưới hoạt động của mình, điều này tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc xây dựng được hệ sinh thái các nhà cung cấp khép kín. Tuy nhiên, xét về phương diện quản lý thuế, các giao dịch giữa các doanh nghiệp trong cùng một hệ thống hoặc giữa các doanh nghiệp có mối quan hệ về kiểm soát vốn và điều hành được hiểu là các giao dịch liên kết, và việc quản lý giám sát của cơ quan thuế đối với các giao dịch này khá chặt chẽ.

Để giúp các doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro về thuế khi có phát sinh giao dịch liên kết, việc kiểm tra lại hồ sơ đã tuân thủ các quy định liên quan đến thuế đã đúng chưa và đánh giá chính xác đâu là rủi ro thật sự là điều hết sức cần thiết. Hãy cùng chúng tôi nhận diện rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết thông qua bài viết này.”

Giao dịch liên kết là gì?

Theo Khoản 2, Điều 1, Nghị định 132/2020/NĐ-CP, giao dịch liên kết được hiểu là các giao dịch mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng hàng hóa, cung cấp dịch vụ; vay, cho vay, dịch vụ tài chính, đảm bảo tài chính và các công cụ tài chính khác; mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng tài sản hữu hình, tài sản vô hình và thỏa thuận mua, bán, sử dụng chung nguồn lực như tài sản, vốn, lao động, chia sẻ chi phí giữa các bên có quan hệ liên kết, trừ các giao dịch kinh doanh đối với hàng hóa, dịch vụ thuộc phạm vi điều chỉnh giá của Nhà nước thực hiện theo quy định của pháp luật về giá.

Thực tế, khi xem xét hồ sơ thuế doanh nghiệp, cơ quan thuế đặc biệt chú ý đến các giao dịch mà nhận thấy giao dịch đó giá mua bán không phù hợp với giá thị trường hoặc thấp hơn giá vốn, hoặc ký kết các hợp đồng cung cấp dịch vụ nhưng thực tế không phát sinh dịch vụ, các hoạt động thanh toán hộ, các chi phí cho nhân sự khi di chuyển làm việc giữa các doanh nghiệp liên kết, các chi phí cho nhãn hiệu, bản quyền, … và nhiều giao dịch khác.

Rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết là gì?

Rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết bao gồm nhưng không giới hạn: những tổn thất, thiệt hại về tài sản hoặc lợi nhuận kinh doanh bị suy giảm có thể xảy ra trong quá trình thực hiện hoạt động chuyển giá, đặc biệt chuyển giá khi quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp hoặc có kiểm tra, thanh tra về vấn đề chuyển giá tại doanh nghiệp.

Dưới đây là một vài rủi ro về thuế mà chúng tôi nhận thấy thường xuyên phát sinh khi thực hiện giao dịch liên kết:

Các sai sót trong kê khai thường gặp phải như: các doanh nghiệp không kê khai, kê khai chậm, kê khai không đầy đủ các thông tin hoặc không nộp Mẫu số 01, Mẫu số 02, Mẫu số 03 tại Phụ lục I, Phụ lục II, Phụ lục III theo Nghị định 132/2020/NĐ-CP;
Lập hồ sơ xác định giá trong giao dịch liên kết: sử dụng các thông tin về giao dịch không trung thực; không đúng thực tế để phân tích, so sánh, kê khai xác định giá giao dịch liên kết; hoặc dựa vào các tài liệu, dữ liệu và chứng từ không hợp lệ, không nêu rõ nguồn gốc xuất xứ để xác định mức giá,… dẫn đến thông tin trong hồ sơ không chính xác gây khó khăn cho công tác giải trình khi làm việc với cơ quan thuế và phát sinh các khoản phạt vi phạm;
Xác định sai và áp dụng không đúng phương pháp xác định giá giao dịch liên kết khi kê khai, lập hồ sơ: các doanh nghiệp cần cân nhắc đánh giá, xác định đúng phương pháp, việc này hết sức cần thiết với mục đích nhằm xác định giá trị phù hợp của hàng hóa, dịch vụ, đây là cơ sở xác định số thuế phải nộp;
Rủi ro khi giải trình trực tiếp với cơ quan thuế: số liệu, chứng từ khi giải trình không đồng nhất giữa kê khai và lập hồ sơ. Gây cản trở mất nhiều thời gian.

Làm gì để tránh rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết ?

Để tránh được các rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết, các doanh nghiệp cần lưu ý đến việc:

Thực hiện rà soát và đánh giá lại hồ sơ về việc xác định giá của giao dịch liên kết: mục đích chính của bước này là giúp các doanh nghiệp kịp thời phát hiện sai sót (nếu có) trong quá trình thực hiện hồ sơ từ đó kịp thời điều chỉnh, bổ sung và đưa ra các giải pháp khắc phục nhằm tránh được rủi ro, tổn thất khi kê khai và nộp thuế;
Làm việc với cơ quan thuế: việc xác định đâu là câu hỏi sẽ trả lời ngay và đâu là câu hỏi mà mình có thể xin xem lại và giải trình sau với cơ quan thuế để có câu trả lời hợp lý và chính xác nhất là một trong nhưng lưu ý hết sức quan trọng. Nhằm hạn chế việc trả lời các vấn đề mà mình không rõ hoặc không chắc chắn dẫn đến việc cán bộ thuế hiểu sai thông tin trên hồ sơ khi giải trình;
Thường xuyên cập nhật các quy định mới: để nắm vững những thông tin liên quan đến giao dịch liên kết. Ngoài ra, các doanh nghiệp cũng có thể sử dụng dịch vụ từ các doanh nghiệp tư vấn thuế, kế toán uy tín có kinh nghiệm trong lĩnh vực này tư vấn cung cấp dịch vụ như: lập tờ khai giao dịch liên kết; lập hồ sơ xác định giá chuyển giá;….

Trên đây là một vài rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết mà theo chúng tôi nhận thấy thường xuyên gặp phải trong quá trình thực hiện. Hi vọng, thông qua bài viết này chúng tôi sẽ giúp các doanh nghiệp nắm được những rủi ro về thuế trong giao dịch liên kết và cách hạn chế được các rủi ro từ đó các doanh nghiệp sẽ đưa ra được những kế hoạch, quyết định phù hợp với hoạt động kinh doanh của mình tại Việt Nam. Điều này không những giúp các doanh nghiệp tối ưu hóa lợi nhuận kinh doanh mà còn đảm bảo tuân thủ quy định pháp luật về thuế và mở rộng quy mô hoạt động kinh doanh của mình.

Bài viết được căn cứ theo pháp luật hiện hành tại thời điểm được ghi nhận như trên và có thể không còn phù hợp tại thời điểm người đọc tiếp cận bài viết này do pháp luật áp dụng đã có sự thay đổi và trường hợp cụ thể mà người đọc muốn áp dụng. Do đó bài viết chỉ có giá trị tham khảo.