5 điểm cần biết khi lựa chọn phương thức hoà giải thương mại

Hoạt động kinh doanh luôn gắn liền với những rủi ro phát sinh những tranh chấp trong quá trình thực hiện các giao dịch. Phương thức giải quyết tranh chấp truyền thống hiện nay là khởi kiện tại tòa án. Tuy nhiên phương thức này dường như chưa đáp ứng được yêu cầu của các bên trong giao dịch thương mại khi trải qua rất nhiều thủ tục tố tụng gây mất nhiều thời gian, công sức, chi phí và cơ hội của các bên. Để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, hiện nay pháp luật đã quy định cơ chế hòa giải nhằm giúp vấn đề được giải quyết nhanh chóng và cân bằng lợi ích của các bên. Bài viết này chúng tôi sẽ cung cấp những thông tin cơ bản liên quan đến phương thức hòa giải thương mại tại Việt Nam.

1. Hòa giải thương mại là gì?

Theo quy định tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 22/2017/NĐ-CP thì hòa giải thương mại được định nghĩa là phương thức giải quyết tranh chấp thương mại do các bên thỏa thuận và được hòa giải viên thương mại làm trung gian hòa giải hỗ trợ giải quyết tranh chấp theo quy định.

Cần lưu ý rằng phương thức hòa giải thương mại này là độc lập và khác biệt so với phương thức hòa giải trong tố tụng dân sự (theo Bộ luật Tố tụng dân sự) và hòa giải, đối thoại tại tòa án (theo Luật Hòa giải, đối thoại tại Tòa án).

2. Ưu điểm của hòa giải thương mại

Phương thức hòa giải thương mại được đánh giá là một trong những phương thức có những ưu điểm phù hợp với hoạt động kinh doanh thương mại diễn ra nhanh chóng, có thể kể đến như:

2.1 Thủ tục đơn gian và linh hoạt

Các bên có quyền lựa chọn Quy tắc hòa giải của tổ chức hòa giải thương mại để tiến hành hòa giải hoặc tự thỏa thuận trình tự, thủ tục hòa giải. Trường hợp các bên không có thỏa thuận về trình tự, thủ tục hòa giải thì hòa giải viên thương mại tiến hành hòa giải theo trình tự, thủ tục mà hòa giải viên thương mại thấy phù hợp với tình tiết vụ việc, nguyện vọng của các bên và được các bên chấp thuận. Ngoài ra, vụ việc tranh chấp có thể do một hoặc nhiều hòa giải viên thương mại tiến hành theo thỏa thuận của các bên. Các bên cũng có thể thỏa thuận về địa điểm, thời gian hoặc theo lựa chọn của hòa giải viên thương mại trong trường hợp các bên không có thỏa thuận.

2.2 Bảo mật thông tin

Bảo mật thông tin là một trong những nguyên tắc cơ bản khi các bên tiến hành hòa giải, việc bảo mật thông tin này được yêu cầu cho tất cả các bên tham gia. Đặc trưng này phù hợp cho các giao dịch hoặc vụ việc thương mại yêu cầu tính bảo mật cao nhầm bảo vệ bí mật giá trị thương vụ, công nghệ, phương án kinh doanh,… Ngoài ra, việc chủ động trong vấn đề lựa chọn hòa giải viên và phương thức hóa giải cũng là một trong những cách thức hạn chế sự tiết lộ thông tin của vụ việc.

3. Nguyên tắc và điều kiện giải quyết tranh chấp bằng hòa giải thương mại

3.1 Nguyên tắc

Các vụ việc tranh chấp chỉ được giải quyết bằng hòa giải thương mại khi đáp ứng tất cả các yêu cầu sau:

• Các bên tranh chấp tham gia hòa giải hoàn toàn tự nguyện và bình đẳng về quyền và nghĩa vụ;
• Các thông tin liên quan đến vụ việc hòa giải phải được giữ bí mật, trừ trường hợp các bên có thỏa thuận bằng văn bản hoặc pháp luật có quy định khác;
• Nội dung thỏa thuận hòa giải không vi phạm điều cấm của pháp luật, không trái đạo đức xã hội, không nhằm trốn tránh nghĩa vụ, không xâm phạm quyền của bên thứ ba.

Có thể thấy một trong những yếu tố đặt lên hàng đầu khi thực hiện phương thức hòa giải này là việc các bên phải “hoàn toàn tự nguyện”, đây được xem là tính thiện chí để giải quyết vụ việc khi các bên lựa chọn phương thức này. Yếu tố tự nguyện cũng được thể hiện khi các bên đồng thuận với nhau về việc lựa chọn trình tự, thủ tục hòa giải, hòa giải viên thương mại, địa điểm, thời gian để tiến hành hòa giải. Việc một trong các bên không đồng ý (phản đối) sẽ là căn cứ quan trọng để phương thức này bị loại bỏ.

3.2 Điều kiện

Một vụ việc được giải quyết bằng phương thức hòa giải thương mại khi:

• Các bên có thỏa thuận hòa giải; hoặc
• Các bên có thể thỏa thuận giải quyết tranh chấp bằng hòa giải trước, sau khi xảy ra tranh chấp hoặc tại bất cứ thời điểm nào của quá trình giải quyết tranh chấp.

Với phương thức hòa giải thương mại, quy định hiện nay nhất quán trong việc tôn trọng ý chí và thỏa thuận của các bên. Vì vậy, ở bất kỳ giai đoạn nào của quá trình giải quyết tranh chấp các bên vẫn có thể áp dụng phương thức hòa giải này.

4. Cơ quan thực hiện và giá trị pháp lý của hòa giải thương mại

4.1 Cơ quan thực hiện

• Tổ chức (trung tâm) hòa giải thương mại; hoặc
• Hòa giải viên thương mại do Sở Tư pháp công bố.

4.2 Kết quả hòa giải

Khi đạt được kết quả hòa giải thành các bên lập văn bản về kết quả hòa giải thành. Văn bản về kết quả hòa giải thành có hiệu lực thi hành đối với các bên theo quy định của pháp luật dân sự. Ngoài ra, Tòa án có thể thực hiện việc công nhận kết quả hòa giải thành theo yêu cầu của một trong các bên theo quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự.

Trường hợp không đạt được kết quả hòa giải thành, các bên có quyền tiếp tục hòa giải hoặc yêu cầu Trọng tài hoặc Tòa án giải quyết tranh chấp theo quy định của pháp luật.

Kết quả hòa giải thành công phải dựa trên sự đồng thuận của tất cả các bên tham gia. Sau khi thống nhất về kết quả hòa giải, các bên có trách nhiệm thực hiện đúng theo những gì đã ghi nhận trong thỏa thuận. Việc thực hiện theo thỏa thuận hòa giải đã được ghi nhận là quy định pháp luật được nêu rõ trong Bộ luật Dân sự.

5. Vai trò của Luật sư trong hòa giải thương mại

Mặc dù phương thức hòa giải thương mại được xem là giản lược và không yêu cầu quá nhiều trình tự như các phương thức tố tụng truyền thống, tuy nhiên sự tham gia của Luật sư là không thể thiếu để đảm bảo quyền và lợi ích của Khách hàng. Với một vụ việc hòa giải thương mại, luật sư có thể tham gia để thực hiện các công việc như:

5.1 Đánh giá pháp lý tổng quan vụ việc và đưa ra ý kiến tư vấn

Việc các bên phát sinh tranh chấp trong quá trình thực hiện hợp đồng chắc hẳn phải gây ra bởi sự vi phạm của một trong các bên hoặc có sự xung đột trong cách hiểu ngôn ngữ hợp đồng,… Do đó, Luật sư cần nghiên cứu vụ việc và đánh giá quyền và nghĩa vụ của các bên, đối chiếu với nội dung hợp đồng và các quy định pháp luật có liên quan để đưa ra ý kiến tư vấn và đề xuất những giải pháp phù hợp nhằm giảm thiểu các rủi ro trong quá trình thực thi.

5.2 Chuẩn bị các tài liệu, chứng cứ chứng minh cho vụ việc

Tương tự như một vụ việc được khởi kiện, các bên phải cung cấp các tài liệu, thông tin để chứng minh cho lập luận của mình. Luật sư với chuyên môn của mình sẽ hướng dẫn Khách hàng chuẩn bị các tài liệu phù hợp. Hơn nữa, luật sư sẽ tư vấn những chứng cứ quan trọng cần thu thập, đảm bảo tuân thủ pháp luật và thực tiễn xét xử.

5.3 Đảm bảo quyền của khách hàng trong quá trình tham gia đàm phán (hòa giải)

Luật sư có thể cùng khách hàng tham gia các buổi hòa giải, tại các phiên làm việc này Luật sư có thể ở vị trí đàm phán (nếu khách hàng yêu cầu) hoặc ghi nhận các thông tin, đánh giá yêu cầu của đối phương và đưa ra các tư vấn tức thì để Khách hàng có những quyết định phù hợp.

5.4 Đại diện khách hàng hòa giải

Trong một số trường hợp nhất định như khách hàng ở nước ngoài hoặc mâu thuẫn giữa các bên ở mức cao nhưng vẫn muốn tiến hành hòa giải,… thì luật sư có thể đại diện khách hàng tham gia các phiên hòa giải và đàm phán theo phạm vi ủy quyền.

Tại PLF, chúng tôi hiểu rõ những thách thức mà doanh nghiệp phải đối mặt khi xảy ra tranh chấp. Đội ngũ Luật Sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi chuyên về hòa giải thương mại, cung cấp một giải pháp nhanh chóng, tiết kiệm chi phí và ít căng thẳng hơn so với tố tụng truyền thống. Hãy tham khảo dịch vụ Giải Quyết Tranh Chấp của PLF để biết thêm thông tin.

Liên hệ với công ty Luật PLF qua email inquiry@plf.vn hoặc liên hệ số điện thoại +84913 902 906 hoặc Zalo | Viber | WhatsApp để nhận được 30 Phút Tư Vấn Miễn Phí Ban Đầu.