Theo Luật Doanh nghiệp 2020 quy định thì hiện nay có bốn loại hình doanh nghiệp phổ biến bao gồm công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần, công ty hợp danh và doanh nghiệp tư nhân. Thực tiễn cho thấy loại hình công ty hợp danh vẫn không được các nhà đầu tư ưu tiên lựa chọn.
1. Các quy định cơ bản
Theo Luật Doanh nghiệp 2020, công ty hợp danh là doanh nghiệp, trong đó:
- Phải có ít nhất 02 thành viên là chủ sở hữu chung của công ty, cùng nhau kinh doanh dưới một tên chung (sau đây gọi là thành viên hợp danh). Ngoài các thành viên hợp danh, công ty có thể có thêm thành viên góp vốn;
- Thành viên hợp danh phải là cá nhân, chịu trách nhiệm bằng toàn bộ tài sản của mình về các nghĩa vụ của công ty. Thành viên hợp danh có quyền quản lý công ty; tiến hành các hoạt động kinh doanh nhân danh công ty. Các thành viên hợp danh có quyền ngang nhau khi quyết định các vấn đề quản lý công ty;
- Thành viên góp vốn là tổ chức, cá nhân và chỉ chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty trong phạm vi số vốn đã cam kết góp vào công ty, không được tham gia quản lý công ty và hoạt động kinh doanh nhân danh công ty. Thành viên góp vốn có quyền được chia lợi nhuận theo tỷ lệ được quy định tại Điều lệ công ty.
Bởi vì nguyên nhân nêu trên, Công ty hợp danh được xem xét là một công ty đối nhân. Công ty đối nhân là loại hình được thành lập và hoạt động dựa trên mối quan hệ tin cậy giữa các thành viên, với việc sự đóng góp vốn chỉ đóng một vai trò phụ. Đặc điểm quan trọng của mô hình doanh nghiệp đối nhân là sự không phân tách rõ ràng giữa tài sản cá nhân của các thành viên và tài sản của chính doanh nghiệp.
Công ty hợp danh có tư cách pháp nhân kể từ ngày được cấp Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp.
Công ty hợp danh không được phát hành bất kỳ loại chứng khoán nào.
2. Ưu điểm
- Kết hợp được uy tín cá nhân của nhiều người. Thành viên hợp danh chịu trách nhiệm vô hạn, do đó dễ dàng lấy được niềm tin cho đối tác kinh doanh.
- Việc điều hành quản lý công ty không quá phức tạp do số lượng các thành viên ít và là những người có uy tín, tin tưởng lẫn nhau. Cơ cấu tổ chức gọn nhẹ, dễ quản lý, thích hợp cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.
- Trách nhiệm vô hạn và liên đới của các thành viên hợp danh giúp công ty dễ dàng vay vốn ngân hàng và hoãn nợ trong kinh doanh hơn.
3. Hạn chế
Ngoài các ưu điểm thì bên cạnh đó vẫn tồn tại những hạn chế nhất định của loại hình doanh nghiệp này, là nguyên nhân chủ yếu mà cho đến nay loại hình công ty hợp danh vẫn chưa phổ biến ở Việt Nam chẳng hạn như:
- Không được phát hành các loại chứng khoán, do đó việc huy động vốn cũng hạn chế hơn. Nếu muốn huy động vốn, Các thành viên phải tự bỏ thêm tài sản của mình hoặc tiếp nhận thêm thành viên mới.
- Do chế độ liên đới chịu trách nhiệm vô hạn nên mức độ rủi ro của các thành viên hợp danh là rất cao.
- Thành viên hợp danh rút khỏi công ty vẫn phải chịu trách nhiệm đối với các khoản nợ của công ty hợp danh phát sinh trước ngày chấm dứt tư cách thành viên trong thời hạn 02 năm.
- Công ty hợp danh không có sự phân biệt rõ ràng giữa tài sản công ty và tài sản cá nhân nên dù có tư cách pháp nhân nhưng công ty hợp danh không độc lập trong việc chịu trách nhiệm về các khoản nợ của công ty.
- Thành viên hợp danh không được làm chủ doanh nghiệp tư nhân; không được làm thành viên hợp danh của công ty hợp danh khác trừ trường hợp được sự nhất trí của các thành viên hợp danh còn lại.
Nhìn chung, công ty hợp danh là một hình thức tổ chức kinh doanh linh hoạt, thể hiện sự hợp tác và tương tác giữa các thành viên với mục tiêu chung. Dựa vào cơ cấu pháp lý và quy định riêng, công ty hợp danh mang đến nhiều lợi ích cũng như có các hạn chế nhất định. Tùy theo nhu cầu xã hội, mục đích thành lập doanh nghiệp, số vốn cũng như đối tác trong kinh doanh và nhiều vấn đề khác, các tổ chức cá nhân có thể xem xét lựa chọn công ty hợp danh hoặc các hình thức doanh nghiệp khác phù hợp mang lại hiệu quả kinh doanh cao nhất.
