Để thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, bên cạnh một ý tưởng hay, một kế hoạch toàn diện thì nguốn vốn cũng là một khía cạnh mà doanh nghiệp cần phải lưu tâm và cân nhắc. Theo quy định pháp luật hiện tại, nguồn vốn mà doanh nghiệp sử dụng có thể đến từ nhiều nguồn như vốn, tài sản của chính công ty hoặc huy động từ những nguồn khác như ngân hàng, đối tác, công chúng,… để triển khai hoạt động kinh doanh của mình. Trong đó, phương thức vay nước ngoài không được chính phủ bảo lãnh theo hợp đồng vay ngày càng phổ biến và được nhiều doanh nghiệp lựa chọn sử dụng. Với mong muốn độc giả có cái nhìn khái quát hơn về hình thức huy động vốn này, bài viết sẽ cung cấp những lưu ý về pháp lý khi doanh nghiệp thực hiện khoản vay nước ngoài trung và dài hạn không được hính phủ bảo lãnh.
1. Vay nợ nước ngoài trung và dài hạn không có sự đảm bảo từ chính phủ
Khoản vay trung và dài hạn nước ngoài không được chính phủ bảo lãnh hay còn gọi là khoản vay tự vay, tự trả là khoản vay mà Bên đi vay vay từ nước ngoài theo phương thức tự vay, tự chịu trách nhiệm trả nợ với bên cho vay nước ngoài trong thời hạn trên một (01) năm.
Theo quy định, khoản vay này phải được các bên thỏa thuận và lập thành văn bản với đồng tiền được sử dụng phải là đồng ngoại tệ (đồng Việt Nam chỉ được cho phép sử dụng trong một số trường hợp đặc biệt). Lãi xuất cho vay trong trường hợp này được xem là chi phí khoản vay và do các bên liên quan thỏa thuận, tuy nhiên cũng cần lưu ý rằng nội dung này có thể bị giới hạn bởi mức trần chi phí vay nước ngoài do Ngân hàng Nhà nước công bố trong từng thời kỳ (hiện tại mức trần này chưa được công bố để áp dụng, do đó các bên có thể tự do thỏa thuận về nội dung này trong hợp đồng nhưng phải đảm bảo phù hợp với quy định pháp luật về dân sự).
2. Điều kiện và yêu cầu để có được vay nợ nước ngoài
Để thực hiện khoản vay nước ngoài trung và dài hạn không được chính phủ bảo lãnh, ngoài những lưu ý về hình thức của hợp đồng vay và đơn vị tiền tệ được sử dụng, doanh nghiệp còn cần đáp ứng những điều kiện khác như:
- việc vay và trả nợ phải được thực hiện thông qua tài khoản ngân hàng với mục đích tương ứng được mở tại ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép hoạt động tại Việt Nam
- khoản vay phải được sử dụng cho những mục đích mà pháp luật cho phép như thực hiện phương án sản xuất kinh doanh của bên đi vay, cơ cấu lại các khoản nợ nước ngoài mà không làm tăng chi phí
- phải thực hiện thủ tục đăng ký khoản vay nước ngoài trung và dài hạn tại chi nhánh ngân hàng nhà nước nơi mà doanh nghiệp có trụ sở chính và phải được ngân hàng nhà nước chấp thuận việc đăng ký.
3. Quy trình đăng ký và phê duyệt
Sau khi khoản vay nước ngoài trung và dài hạn đã được ngân hàng nhà nước chấp thuận việc đăng ký, doanh nghiệp có thể tiến hành nhận tiền vay từ nước ngoài và sử dụng chúng để phục vụ cho kế hoạch sản xuất kinh doanh của mình. Trong suốt quá trình thực hiện khoản vay này, doanh nghiệp phải đảm bảo thực hiện đúng các nội dung đã đăng ký với ngân hàng nhà nước, như các kỳ thanh toán lãi, thời điểm trả nợ gốc,…Nếu có bất kỳ thay đổi nào liên quan đến nội dung đã được đăng ký, doanh nghiệp phải tiến hành thủ tục thay đổi khoản vay nước ngoài tại ngân hàng nhà nước.
Theo quy định thời điểm để thực hiện thủ tục thay đổi khoản vay là trong thời hạn 30 (ba mươi) ngày kể từ ngày ký thỏa thuận thay đổi hoặc trước thời điểm diễn ra nội dung thay đổi (đối với trường hợp nội dung thay đổi không cần ký thỏa thuận thay đổi song vẫn đảm bảo phù hợp với Thỏa thuận vay nước ngoài).
4. Nghĩa vụ và yêu cầu báo cáo
Ngoài ra, một trong những nghĩa vụ mà thường bị doanh nghiệp “quên” thực hiện đúng trong quá trình thực hiện khoản vay, nhưng lại có thể là căn cứ xử lý vi phạm hành chính với khoản phạt lên tới 40.000.000 đồng, là nghĩa vụ báo cáo tình hình thực hiện vay, trả nợ nước ngoài trung, dài hạn không được chính phủ bảo lãnh đến cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo định kỳ. Theo quy định hằng quý doanh nghiệp phải nộp báo cáo trên tại ngân hàng nhà nước trong thời hạn 05 ngày đầu của tháng đầu tiên thuộc quý tiếp theo. Về hình thức nộp thì theo quy định doanh nghiệp có thể lựa chon giữa nộp online trên hệ thống của ngân hàng nhà nước hoặc nộp trực tiếp. Tuy nhiên, hiện tại đa phần các chi nhánh của ngân hàng nhà nước tại các tỉnh thành sẽ yêu cầu doanh nghiệp đăng ký tài khoản online và thực hiện việc nộp báo cáo trên đó.
Ngoài những lưu ý được nêu trong bài viết, doanh nghiệp cũng cần tìm hiểu và nắm rõ những quy định có liên quan điều chỉnh việc thực hiện khoản vay nước ngoài trung và dài hạn không được chính phủ bảo lãnh để đảm bảo việc tuân thủ theo đúng quy định của pháp luật.
