Trong thời đại số hóa ngày nay, việc sử dụng hình ảnh trở nên phổ biến hơn bao giờ hết. Tuy nhiên, việc sử dụng hình ảnh mà không tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ của người sáng tạo là hành vi vi phạm pháp luật và có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Những vấn đề liên quan đến bản quyền, quyền riêng tư và quyền tương tự có thể phát sinh khi bạn sử dụng hình ảnh mà bạn không có quyền sở hữu hoặc không có sự chấp thuận từ người có liên quan,…

Bài viết này, PLF chỉ đề cập đến hình ảnh được thể hiện dưới hình thức đăng ký bảo hộ quyền tác giả theo quy định pháp luật về sở hữu trí tuệ (SHTT) của Việt Nam.

1. Những dạng hình ảnh được bảo hộ dưới hình thức quyền tác giả 

• Tác phẩm tạo hình, mỹ thuật ứng dụng;
• Tác phẩm nhiếp ảnh;
• Tác phẩm kiến trúc;
• Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc, công trình khoa học.

Theo đó, việc sao chép, sử dụng hình ảnh hoặc các hành vi khai thác thương mại khác đối với hình ảnh mà không được phép của chủ thể quyền SHTT (chủ sở hữu quyền SHTT hoặc tổ chức, cá nhân được chủ sở hữu chuyển giao quyền SHTT), không trả nhuận bút, thù lao, quyền lợi vật chất khác theo quy định của pháp luật là hành vi xâm phạm quyền SHTT.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp, tổ chức, cá nhân không là chủ thể quyền SHTT vẫn được sử dụng hình ảnh đã công bố chẳng hạn như:

• Tự sao chép một bản nhằm mục đích nghiên cứu khoa học, giảng dạy của cá nhân;
• Trích dẫn tác phẩm để giảng dạy trong nhà trường mà không làm sai ý tác giả, không nhằm mục đích thương mại; hoặc
• Sao chép tác phẩm để lưu trữ trong thư viện với mục đích nghiên cứu và thư viện không được sao chép, phân phối bản sao tác phẩm đó tới công chúng, kể cả bản sao kỹ thuật số căn cứ Luật SHTT hiện hành.

2. Biện pháp bảo vệ quyền SHTT

Căn cứ Luật SHTT hiện hành, khi phát hiện hình ảnh thuộc quyền sở hữu của mình bị sử dụng, sao chép trái phép, chủ thể quyền SHTT có quyền áp dụng các biện pháp sau để bảo vệ quyền SHTT của mình chẳng hạn như biện pháp dân sự, hành chính hoặc hình sự:

2.1 Các biện pháp dân sự

Các biện pháp dân sự bao gồm:

• Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm;
• Buộc xin lỗi, cải chính công khai;
• Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự;
• Buộc bồi thường thiệt hại;
• Buộc tiêu huỷ hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hoá, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ.

2.2 Các biện pháp hành chính

Tổ chức, cá nhân có thể bị xử phạt vi phạm hành chính khi thực hiện các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với hình ảnh sau đây:

• Đối với hành vi vận chuyển, tàng trữ hàng hóa sao chép lậu có mức phạt lên đến 10.000.000 đồng đối với cá nhân và 20.000.000 đồng đối với tổ chức kèm hình thức xử phạt bổ sung là tịch thu tang vật vi phạm;
• Hành vi xâm phạm quyền bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm có mức phạt lên đến 10.000.000 đồng đối với cá nhân và 20.000.000 đồng đối với tổ chức, kèm biện pháp khắc phục buộc cải chính công khai trên phương tiện thông tin đại chúng thông tin sai sự thật đối với hành vi vi phạm hoặc buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm đối với hành vi vi phạm.
• Đối với hành vi xâm phạm quyền sao chép tác phẩm không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả có mức phạt lên đến 35.000.000 đồng đối với cá nhân và 70.000.000 đồng đối với tổ chức không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả với biện pháp khắc phục hậu quả buộc dỡ bỏ bản sao tác phẩm vi phạm dưới hình thức điện tử, trên môi trường Internet và kỹ thuật số hoặc buộc tiêu hủy tang vật vi phạm.

2.3 Các biện pháp hình sự

Cá nhân, pháp nhân thương mại thực hiện hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ có đủ yếu tố cấu thành tội phạm thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Ngoài ra, trong trường hợp cần thiết, cơ quan nhà nước có thẩm quyền có thể áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời, biện pháp kiểm soát hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu liên quan đến sở hữu trí tuệ, biện pháp ngăn chặn và bảo đảm xử phạt hành chính theo quy định của pháp luật có liên quan.

3. Kết 

Tóm lại, trước khi dùng hình ảnh mà không có sự cho phép, chúng ta cần thấu hiểu rõ hơn về những hệ quả pháp lý mà việc này có thể mang lại. Vi phạm quyền sở hữu trí tuệ và quyền riêng tư có thể gây ra những hậu quả pháp lý nghiêm trọng, bao gồm cả việc phải đối mặt với các vụ kiện tụng và chịu trách nhiệm về việc bồi thường thiệt hại. Vì vậy, việc cân nhắc và tuân thủ quy định về bản quyền và quyền riêng tư, cũng như đảm bảo rằng bạn đã được sự cho phép khi sử dụng hình ảnh của người khác, là vô cùng quan trọng để tránh những rắc rối pháp lý không mong muốn.

Tại công ty Luật PLF 

Bảo vệ tài sản trí tuệ của doanh nghiệp, từ ý tưởng đến hình ảnh. Tại PLF Law Firm, chúng tôi chuyên cung cấp dịch vụ Sở Hữu Trí Tuệ toàn diện, bao gồm Nhãn Hiệu, Kiểu Dáng Công nghiệp, Sáng chế và Bản Quyền Tác Giả. Luật sư giàu kinh nghiệm của chúng tôi có thể giúp doanh nghiệp điều hướng những phức tạp của luật bản quyền hình ảnh, đảm bảo tránh được các vấn đề vi phạm tốn kém và bảo vệ danh tiếng của doanh nghiệp.

Liên hệ công ty Luật PLF qua email inquiry@plf.vn hoặc liên hệ số điện thoại +84913 902 906 hoặc Zalo | Viber | WhatsApp để nhận được 30 phút tư vấn miễn phí ban đầu.