Việc đầu tư gián tiếp vào Việt Nam phải chịu sự quản lý chặt chẽ từ Ngân hàng Nhà nước. Khi đầu tư gián tiếp, mọi hoạt động đầu tư phải được thực hiện bằng đồng Việt Nam. Đồng thời, các giao dịch liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài phải được thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại ngân hàng được phép.
1. Đầu tư gián tiếp là gì?
Hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài bao gồm các hình thức sau đây:
- Góp vốn, mua cổ phần, phần vốn góp trong công ty hoặc chia tách, sáp nhập, hợp nhất công ty dẫn đến nhà đầu tư nước ngoài sở hữu cổ phần, phần vốn góp, chiếm tỉ lệ dưới 51% vốn điều lệ của công ty.
- Góp vốn, mua, bán cổ phần, phần vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài vào doanh nghiệp có cổ phiếu niêm yết hoặc đăng ký giao dịch trên Sở giao dịch chứng khoán.
- Mua, bán trái phiếu và các loại chứng khoán khác trên thị trường chứng khoán Việt Nam.
- Mua bán các giấy tờ có giá khác bằng đồng Việt Nam do người cư trú là tổ chức được phép phát hành trên lãnh thổ Việt Nam.
- Ủy thác đầu tư bằng đồng Việt Nam thông qua các tổ chức được phép theo các quy định của pháp luật về chứng khoán, quy định của Ngân hàng Nhà nước.
- Góp vốn, chuyển nhượng vốn góp của nhà đầu tư nước ngoài trong các quỹ đầu tư chứng khoán và công ty quản lý quỹ theo quy định của pháp luật về chứng khoán.
- Hình thức đầu tư gián tiếp khác theo quy định của pháp luật.
Cách khác, có thể hiểu chung rằng hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam là Hình thức đầu tư thông qua việc mua cổ phần, phần vốn góp, cổ phiếu, trái phiếu, các giấy tờ có giá khác, quỹ đầu tư chứng khoán, hoặc thông qua các định chế tài chính trung gian khác mà nhà đầu tư không trực tiếp tham gia quản lý hoạt động đầu tư.
2. Nguyên tắc chung khi đầu tư gián tiếp
- Đồng tiền đầu tư: Mọi hoạt động đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài tại Việt Nam phải được thực hiện bằng đồng Việt Nam.
- Mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp: Các giao dịch liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài phải được thực hiện thông qua tài khoản vốn đầu tư gián tiếp mở tại “Ngân hàng được phép” (bao gồm ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép kinh doanh và hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối).
- Tuân thủ pháp luật: Khi thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp, nhà đầu tư nước ngoài phải tuân thủ các quy định của pháp luật về mở và sử dụng tài khoản thanh toán, pháp luật chứng khoán, pháp luật có liên quan đến hoạt động góp vốn, mua cổ phần của nhà đầu tư nước ngoài trong các doanh nghiệp Việt Nam, trên thị trường chứng khoán Việt Nam và các quy định khác có liên quan của pháp luật.
- Hạn chế: Số dư trên tài khoản vốn đầu tư gián tiếp của nhà đầu tư nước ngoài không được chuyển sang tiền gửi có kỳ hạn và tiền gửi tiết kiệm tại tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
3. Tài khoản vốn đầu tư gián tiếp
“Tài khoản vốn đầu tư gián tiếp” là tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam do nhà đầu tư nước ngoài mở tại Ngân hàng được phép để thực hiện các giao dịch thu chi được phép liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.
Khi thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài phải mở, và chỉ được mở một tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một Ngân hàng được phép để thực hiện các giao dịch thu chi được phép theo quy định của pháp luật.
Trường hợp nhà đầu tư nước ngoài đang mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một Ngân hàng được phép nhưng có nhu cầu mở tài khoản vốn đầu tư gián tiếp tại một Ngân hàng được phép khác, nhà đầu tư nước ngoài phải đóng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp đã mở, chuyển toàn bộ số dư trên tài khoản này sang tài khoản mới. Ngoài ra, nhà đầu tư chỉ được giao dịch trên tài khoản mới sau khi đã đóng và tất toán tài đã mở trước đây.
4. Sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp
Tài khoản vốn đầu tư gián tiếp chỉ được sử dụng để thực hiện các giao dịch thu chi liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam sau đây:
4.1 Phần thu
- Bán ngoại tệ cho “Tổ chức tín dụng được phép” (bao gồm tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép kinh doanh và hoạt động cung ứng dịch vụ ngoại hối).
- Chuyển nhượng vốn góp, cổ phần, bán chứng khoán và các giấy tờ có giá khác, nhận cổ tức, lãi từ trái phiếu và giấy tờ có giá phát sinh bằng đồng Việt Nam từ hoạt động đầu tư gián tiếp.
- Nhận chuyển khoản từ tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam của nhà đầu tư nước ngoài mở tại Ngân hàng được phép.
- Nhận chuyển khoản từ tài khoản của công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán, tổ chức tín dụng và chi nhánh ngân hàng nước ngoài được phép (áp dụng cho hình thức ủy thác đầu tư).
- Các giao dịch thu hợp pháp khác liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.
4.2 Phần chi
- Chi thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.
- Chi mua ngoại tệ tại Tổ chức tín dụng được phép để chuyển vốn, lợi nhuận và các nguồn thu hợp pháp ra nước ngoài.
- Chi thanh toán các chi phí hợp pháp phát sinh tại Việt Nam.
- Chi chuyển sang tài khoản thanh toán bằng đồng Việt Nam của nhà đầu tư mở tại Ngân hàng được phép.
- Chi chuyển khoản sang tài khoản của các công ty quản lý quỹ, công ty chứng khoán và các tổ chức được phép thực hiện nghiệp vụ ủy thác đầu tư (áp dụng cho hình thức ủy thác đầu tư).
- Các giao dịch chi hợp pháp khác liên quan đến hoạt động đầu tư gián tiếp nước ngoài tại Việt Nam.
Khi thực hiện hoạt động đầu tư gián tiếp tại Việt Nam, nhà đầu tư nước ngoài cần chú ý sử dụng đồng Việt Nam trong mọi giao dịch, mở và sử dụng tài khoản vốn đầu tư gián tiếp trong các hoạt động thu, chi và giao dịch có liên quan, đồng thời tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của Ngân hàng Nhà nước cũng như pháp luật có liên quan nhằm đảm bảo tính tuân thủ, đầu tư hiệu quả và hạn chế rủi ro trong suốt quá trình đầu tư.
